Algorytm konsensusu Proof-of-Stake oraz staking

Ponieważ kryptowaluty powstały jako alternatywa dla tradycyjnego systemu finansowego i w przeciwieństwie do niego działają w sposób zdecentralizowany i bez interwencji organów centralnych, sieci blockchain wykorzystują tak zwane algorytmy konsensusu do weryfikacji transakcji i dodawania nowych bloków. 

Na najprostszym poziomie o algorytmie konsensusu można myśleć jako o zbiorze pewnych reguł, którymi rządzą się uczestnicy sieci i które służą do utrzymania bezpieczeństwa sieci. W przypadku sieci blockchain osiągnięcie konsensusu oznacza, że co najmniej 51% węzłów w sieci zgadza się co do kolejnego globalnego stanu sieci.

Choć na przestrzeni lat pojawiła się ogromna liczba alternatywnych podejść do algorytmów konsensusu, w ujęciu praktycznym w sieciach blockchain najczęściej stosowane są dwa podstawowe algorytmy – Proof-of-Work (PoW) oraz Proof-of-Stake (PoS).

Algorytm konsensusu Proof-of-Stake jest jedną z dwóch najpopularniejszych metod osiągania konsensusu co do aktualnego stanu sieci, a także najczęściej stosowaną alternatywą dla Proof-of-Work, która działa na znacznie innej zasadzie i eliminuje potrzebę obecności górników w sieci. 

PoS jest postrzegany jako opcja bardziej ekologiczna i znacznie energooszczędniejsza niż PoW, ponieważ w PoS górnicy są zastępowani przez tak zwane walidatory, które do walidacji transakcji i bloków w sieci nie potrzebują drogich i energochłonnych urządzeń obliczeniowych. Tak więc, wraz z rosnącą krytyką społeczną wobec górnictwa i jego negatywnego wpływu na środowisko, PoS jako zielona alternatywa zyskuje coraz większą uwagę i sympatię opinii publicznej.

Jak to działa?

Model Proof-of-Stake umożliwia właścicielom kryptowalut działających na algorytmie PoS stawianie (stakowanie) swoich monet i tworzenie własnych węzłów walidacyjnych. Stakowanie jest więc procesem, w którym użytkownik wrzuca swoje monety do protokołu w zamian za możliwość uczestniczenia w walidacji bloków w sieci. Związana z walidacją transakcji i produkcją nowych bloków jest nagroda blokowa składająca się z opłat transakcyjnych i nowo wyemitowanych monet, którą walidator pobiera, jeśli kolejny blok zostanie włączony do blockchaina. Użytkownik bezpośrednio gwarantuje poprawność i unikalność transakcji swoimi monetami wrzuconymi do protokołu. 

W przypadku walidacji bloków na PoS, walidatory są wybierane przez sam protokół. Jednak w przypadku większości sieci blockchain algorytm wybiera walidatory z grupy węzłów w sposób losowy na podstawie kombinacji różnych czynników, takich jak ilość stakowanych monet lub czas stakowania.

Kiedy blok składający się z transakcji jest gotowy do zatwierdzenia i włączenia do blockchaina, protokół PoS wybiera węzeł walidatora, który sprawdza blok. Walidator sprawdza, czy transakcje w bloku są poprawne i czy niektóre monety nie zostały użyte do wydania więcej niż raz. Jeśli wszystko jest w porządku, walidator dodaje blok do blockchaina i zostaje nagrodzony za swoją pracę w postaci blokowej nagrody. Jeśli jednak walidator zaproponuje dodanie bloku z niedokładnymi lub nieprawdziwymi informacjami, straci część lub nawet całość swojej stawki jako karę za swoje nieuczciwe działania.

Staking

Kwota stawki wymagana dla użytkownika, aby stać się walidatorem, różni się w zależności od platformy blockchain. Na przykład, aby zostać walidatorem w nowej sieci Ethereum, osoba musi mieć do dyspozycji 32 ETH. W przypadku sieci Avalanche są to nawet 2 tysiące AVAX. Można jednak stakować również inne monety PoS, takie jak Cardano, Solana, Cosmos czy Polkadot. Warunki stakingu są jednak różne dla każdej z tych sieci.

Jest to główny powód, dla którego większość, zwłaszcza mniejszych użytkowników, woli uczestniczyć w staking poolach niż uruchamiać własny węzeł walidacyjny. Użytkownicy mogą delegować mniejszą ilość monet do pooli stakingowych, gdzie właściciel poolu obsługuje węzeł walidacyjny, a większa grupa osób łączy swoje monety, aby zwiększyć szansę na stworzenie nowych bloków. 

Nagrody za tworzenie nowych bloków są następnie proporcjonalnie rozdzielane pomiędzy uczestników pooli, przy czym właściciel poolu pobiera zazwyczaj niewielką opłatę za prowadzenie węzła walidacyjnego. Stakowanie w poolach więc eliminuje bariery wejścia dla małych inwestorów i pozwala im uczestniczyć w walidacji sieci i zbierać za to nagrody bez konieczności obsługi własnego węzła walidacyjnego.

Staking jest często związany też z „okresem vestingu”, czyli okresem, w którym kryptowaluty są zablokowane i nie mogą być wysyłane lub wykorzystywane w inny sposób. Przed rozpoczęciem stakingu należy więc zapoznać się z konkretnymi wymogami i zasadami stakingu dla każdego projektu, w który planujesz zainwestować swoje środki.

Zalety stakingu

Wielu długoterminowych posiadaczy kryptowalut postrzega staking jako ogromną szansę, dzięki której mogą pozwolić swoim aktywom spokojnie pracować i, nawet podczas spadków na rynku, odbierać nagrody w niektórych przypadkach w wysokości nawet 5-10% rocznie.

Ponadto, uczestnicząc w stakingu, użytkownik przyczynia się do zwiększenia bezpieczeństwa i wydajności projektów blockchain. W ten sposób użytkownik bezpośrednio wzmacnia sieć, której tokeny posiada i czyni ją bardziej odporną na celowe ataki.