Czym jest inflacja i jaki jest jej wpływ na siłę nabywczą pieniądza?

W ostatnich miesiącach w telewizji, radiu i internecie coraz częściej pojawia się termin inflacja. Wiele podmiotów gospodarczych jednak tak naprawdę nie ma pojęcia, czym jest inflacja, jak i dlaczego powstaje, ani jak można ją zmierzyć. Poniższy blog przeprowadzi Cię przez wszystko, co ważne, aby wiedzieć o inflacji i o tym, jak możemy się przed nią chronić.

Co to jest inflacja?

Inflację można określić jako zmniejszenie siły nabywczej pieniądza w czasie. W praktyce jednak nie jest tak, że dany papierowy banknot czy moneta zmienia swoją wartość liczbową, która jest na nim wybita. Inflacja objawia się wzrostem poziomu cen w gospodarce, czyli cen poszczególnych towarów i usług.

To właśnie inflacja powoduje to, na co w obecnej trudnej sytuacji gospodarczej narzeka większość społeczeństwa – że za tę samą ilość pieniędzy można kupić mniej towarów niż powiedzmy rok temu. 

Kiedy waluta traci siłę nabywczą, za tę samą ilość pieniędzy w gospodarce kupuje się coraz mniej dóbr i usług, ponieważ rosną bieżące wydatki ludności i ludność może sobie pozwolić na zakup coraz mniejszej ilości dóbr. Spadek konsumpcji gospodarstw domowych prowadzi więc ostatecznie do spowolnienia wzrostu gospodarczego. Stopa inflacji jest zwykle podawana jako zmiana procentowa rok do roku. Na przykład, jeśli masz 50 000 € na koncie bankowym, a inflacja w danym kraju wynosi 10%, to za rok realna siła nabywcza Twoich pieniędzy wyniesie tylko 45 000 €.

Przyczyny inflacji 

Chociaż kwestia inflacji jest bardzo złożona i skomplikowana, istnieje kilka podstawowych przyczyn. 

Główną i najczęstszą przyczyną jest wzrost ilości pieniędzy w obiegu. Dzieje się to poprzez ekspansywną politykę pieniężną, dzięki której banki centralne emitują do obiegu nowy i tani pieniądz, zwykle w celu wspierania i podtrzymywania wzrostu gospodarczego w długim okresie. Ekspansywna polityka pieniężna jest najczęściej realizowana poprzez: 

• Obniżanie stóp procentowych – Obniżenie podstawowej stopy procentowej sprawia, że pieniądz z natury rzeczy jest tańszy. Banki komercyjne reagują na spadek stopy bazowej obniżając oprocentowanie kredytów hipotecznych i pożyczek, dzięki czemu pieniądze stają się bardziej dostępne dla zwykłych ludzi. Jednocześnie spadające stopy procentowe stymulują konsumpcję ludności. 

• Luzowanie ilościowe – Luzowanie ilościowe jest jednym z narzędzi monetarnych banków centralnych, za pomocą którego bank centralny kupuje różne aktywa (akcje, obligacje lub inne papiery wartościowe) od rządu lub od innych banków komercyjnych w zamian za gotówkę. Te nowe pieniądze wykorzystywane do zakupu aktywów nie są jednak niczym poparte, co oznacza, że jest to emisja pieniędzy praktycznie „z powietrza”.

Istnieje jednak również szereg innych przyczyn inflacji, na podstawie których dzielimy inflację na następujące kategorie: 

• Inflacja popytowa
• Inflacja kosztowa
• Inflacja wbudowana

Źródło : Intuit

Inflacja popytowa

Inflacja popytowa to rodzaj inflacji, która powstaje, gdy całkowity popyt na dobra i usługi w gospodarce jest większy niż jej produkcja. Z relacji popyt-podaż wynika, że jeśli popyt na dobra i usługi przewyższa ich podaż, to zazwyczaj znajduje to odzwierciedlenie we wzroście cen. 

Aby to ułatwić, wyobraźmy to sobie na modelowym przykładzie. W małym mieście liczącym 8000 mieszkańców lokalna mleczarnia może wyprodukować 500 litrów mleka dziennie. Mleczarni udaje się sprzedać całe mleko, które produkuje każdego dnia, a więc wszystko działa jak należy. Jednak na początku lata w mieście zostanie otwarte nowe prywatne osiedle mieszkaniowe, a miasto powiększy się o 2 000 nowych mieszkańców.

Wraz ze wzrostem liczby ludności następuje naturalny wzrost zapotrzebowania na mleko. Mleczarnie produkują jednak maksymalną ilość mleka każdego dnia i nie są w stanie dalej zwiększać swoich możliwości produkcyjnych. Mleczarnia mogłaby wybudować nową halę przetwórstwa mleka i kupić dodatkowe bydło, ale to wymaga czasu.

Tymczasem jednak w mieście jest znacznie więcej osób zainteresowanych mlekiem niż wynosi rzeczywista podaż. Tym samym część mieszkańców będzie skłonna zapłacić więcej, aby otrzymać mleko. Oznacza to, że mleczarnia naturalnie podniesie cenę mleka.

Mleko z tej mleczarni kupują jednak też inni producenci sera, masła i jogurtu. Podwyższona cena mleka znajdzie więc również odzwierciedlenie w podwyżkach cen innych produktów. 

Inflacja kosztowa

Inflacja kosztowa to rodzaj inflacji, która powstaje z powodu wzrostu cen czynników potrzebnych do produkcji lub dystrybucji różnych dóbr i usług. Jeśli ceny nakładów potrzebnych do produkcji rosną, wzrost kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwa znajduje odzwierciedlenie w cenie sprzedaży produktów konsumentowi końcowemu. 

Aby zrozumieć inflację kosztów, możemy skorzystać z poprzedniego modelu. Mleczarnia, która produkuje 500 litrów mleka dziennie dla małego miasteczka, działa praktycznie bez zakłóceń i sprzedaje całe wyprodukowane mleko każdego dnia. 

Jednak pod wpływem wojny w sąsiednim kraju, a także wpływu słabych zbiorów, mleczarnia będzie musiała zmierzyć się z wyższymi kosztami związanymi z energią elektryczną i ceną paszy, co oznacza, że produkcja mleka będzie obarczona wyższymi kosztami produkcji. Dodatkowe koszty produkcji mleka zostaną więc przeniesione na cenę sprzedaży dla konsumentów. 

Inflacja wbudowana 

Inflacja wbudowana to rodzaj inflacji, która jest bezpośrednio związana z oczekiwaniami pracowników, którzy uważają, że obecna stopa inflacji utrzyma się w przyszłości. Jeśli ceny dóbr i usług rosną, pracownicy oczekują podobnych wzrostów cen w przyszłych okresach i dlatego żądają równoważnych podwyżek płac, aby utrzymać swój standard życia. 

Wzrost płac dla pracowników powoduje jednak wzrost kosztów nakładów dla przedsiębiorstw, co z kolei znajduje odzwierciedlenie jedynie w ponownym wzroście cen towarów i usług – w ten sposób powstaje efekt spirali. Inflacja wbudowana nie powstaje jednak sama z siebie; zwykle silnie oddziałuje na nią inflacja popytowa i kosztowa. 

Mierzenie inflacji

Inflacja może być mierzona w zależności od tego, jak szeroki zakres dóbr i usług ma być włączony do indeksu mającego mierzyć inflację. W praktyce do pomiaru inflacji najczęściej stosuje się następujące: 

Indeks cen konsumpcyjnych (CPI)

W praktyce do pomiaru inflacji najczęściej stosuje się indeks CPI. Od stycznia 2022 r. zmiany CPI są mierzone na uniwersalnym koszyku konsumpcyjnym składającym się z 738 towarów i usług, które są podzielone na dwanaście działów klasyfikacji COICOP (Classification of Individual Consumption by Purpose) i które stanowią znaczącą część całkowitych wydatków ludności. Poszczególne działy odróżnia od siebie nie tylko liczba produktów śledzonych w danym dziale, ale także ich waga. Chociaż CPI nie dostarcza tak wszechstronnych danych jak, na przykład, deflator PKB, może być używany do dokładniejszego pomiaru wpływu inflacji na konsumentów w ujęciu miesięcznym.   

Wzór: Struktura koszyka konsumenckiego na Słowacji wygląda następująco: 

Oddział COICOP	Nazwa odziału COICOP	Stała waga w promilach	Liczba pozycji reprezentatywnych
	Indeks cen konsumpcyjnych	1 000 000	738
	Z których:
01	Jedzenie i napoje bezalkoholowe	206,1105	146
02	Napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe	53,5839	13
03	Odzież i obuwie	47,9086	87
04	Mieszkanie, woda, energia elektryczna, gaz i inne paliwa	268,1212	50
05	Umeblowanie, wyposażenie domu i rutynowe utrzymywanie domu	74,0901	90
06	Zdrowie	28,0780	37
07	Transport	63,2909	85
08	Komunikacja	37,1565	21
09	Rekreacja i kultura	75,4162	84
10	Edukacja	14,2974	8
11	Hotele, kawiarnie i restauracje	58,2403	45
12	Różne towary i usługi	73,7058	72

Źródło : Urząd Statystyczny Republiki Słowackiej

Deflator PKB 

Deflator PKB jest uważany za najbardziej wszechstronny wskaźnik cen, za pomocą którego można mierzyć inflację. W przeciwieństwie do CPI, deflator nie składa się z koszyka konsumenckiego wybranych dóbr i usług, ale uwzględnia zmiany cen wszystkich dóbr w gospodarce. Deflator zwykle mierzy inflację tylko w ujęciu kwartalnym, podczas gdy bardziej poprawne jest stosowanie CPI lub indeksu cen producentów w celu określenia wpływu inflacji na konsumentów lub producentów. Trendy w deflatorze cen PKB są jednak zazwyczaj podobne do tych mierzonych przez CPI. 

Zharmonizowany indeks cen konsumpcyjnych (HICP) 

Zharmonizowany indeks cen konsumpcyjnych (HICP) został stworzony na wniosek Rady Europejskiej w celu porównania inflacji pomiędzy krajami Unii Europejskiej i strefy euro. Indeks ten śledzi zmiany cen i towarów pomiędzy krajami członkowskimi Unii i strefy euro, przy czym każdy kraj stosuje tę samą metodologię pomiaru inflacji, co oznacza, że inflacja w jednym kraju może być skutecznie porównywana z inflacją w innym kraju. 

Inflacja mierzona wskaźnikiem CPI w Stanach Zjednoczonych osiągnęła najwyższy poziom od 40 lat. 

Źródło : Bureau of Labor Statistics

Jak walczyć z inflacją? 

W sytuacji, gdy stopa inflacji wymyka się spod kontroli, konieczne jest wprowadzenie rygorystycznych, a przede wszystkim skutecznych środków zapobiegających dalszej deprecjacji pieniądza. Banki centralne w krajach na całym świecie stosują do walki z inflacją następujące środki: 

• Podwyższanie stóp procentowych – Podnosząc podstawowe stopy procentowe, banki centralne osiągają efekt zwiększenia ceny pieniądza i zmniejszenia jego dostępności. Banki komercyjne również reagują na podwyżki stopy bazowej pożyczając od banków centralnych „droższe” pieniądze, które przenoszą na oprocentowanie kredytów i pożyczek hipotecznych. Sprawia to, że kredyt staje się mniej atrakcyjny dla konsumentów, co z kolei może znaleźć odzwierciedlenie w spadku konsumpcji i popytu na towary i usługi. I odwrotnie, gdy stopy procentowe rosną, wzrasta oprocentowanie lokat oszczędnościowych lub terminowych, gdyż oprocentowanie tych produktów ma tendencję do wzrostu. 
  

• Zacieśnianie ilościowe – Chodzi o przeciwieństwo luzowania ilościowego. W zacieśnianiu ilościowym zmniejszane są bilanse banków centralnych, a więc wyprzedawana jest część aktywów zakupionych podczas luzowania ilościowego.
  
  
• Dostosowanie polityki fiskalnej – Jedna z alternatyw, która często spotyka się jednak z oporem mieszkańców. Może ona dotyczyć np. podwyższenia podatku dochodowego. 

Jak chronić się przed inflacją? 

Pieniądze, które pozostawiamy leżące bezczynnie na koncie bankowym lub pod poduszką w domu, tracą swoją siłę nabywczą pod wpływem inflacji. Najskuteczniejszym sposobem na ochronę swoich pieniędzy przed inflacją jest ich inwestowanie. 

Inwestowanie to jednak bardzo ogólne pojęcie. Inwestowanie polega na możliwości lokowania swoich pieniędzy w różne klasy aktywów, które zazwyczaj różnią się od siebie poziomem ryzyka, jakie przy tym podejmujemy. Należy zauważyć, że jeśli inwestor chce efektywnie inwestować, ważne jest, aby jego stopa zwrotu była wyższa niż stopa inflacji. W obecnej sytuacji, gdy inflacja uderza w dwucyfrowe wartości, nie jest jednak łatwo znaleźć aktywa, które mogą generować dwucyfrowe zwroty dla inwestorów. 

Według wielu ekspertów najlepszą ochroną przed inflacją jest złoto lub różne inwestycje alternatywne – wino, ropa, nieruchomości czy kryptowaluty. 

Złoto historycznie okazało się skutecznym narzędziem do zachowania wartości w czasie ze względu na ograniczoną ilość podaży. Bitcoin, najpotężniejsza kryptowaluta, ma podobne cechy, ale w przeciwieństwie do złota ma dokładnie znaną skończoną ilość w obiegu. Co więcej, Bitcoinem można handlować 24/7, podczas gdy tradycyjnym złotem można handlować tylko w dni robocze. 

Istotnym połączeniem tych dwóch produktów jest skuteczny instrument antyinflacyjny o nazwie Fumbi Bitcoin i Złoto, który łączy w sobie z jednej strony długoterminową stabilność prawdziwego złota oraz ogromny potencjał technologiczny i wzrostowy Bitcoina. W minionym roku produkt ten osiągnął wynik aż 34%, dzięki czemu doskonale chroni środki naszych użytkowników przed inflacją. 

Zainwestuj również w Fumbi Bitcoin i Złoto, możesz zacząć już od 50 euro.

INWESTUJ W FUMBI